Vullen, egaliseren, gladmaken
Om een ondergrond vakkundig voor te bereiden, moet het oppervlak worden geëgaliseerd. Afhankelijk van de toestand kan het nodig zijn om in diktes van meerdere centimeters op te vullen of volstaat een fijne egalisatie van 1-2 mm. Egalisatielagen zijn ook noodzakelijk als er sprake is van een niet-absorberende vloer. In dat geval moet de absorberende ondergrond eerst met behulp van egaliseermiddelen in lagen van 2 tot 3 mm worden gerealiseerd.
Basisvoorwaarde voor het gebruik van egaliseermiddelen is een stabiele ondergrond die al mechanisch is voorbereid en met primer is behandeld.
Belangrijkste functies van het egaliseermiddel
Vullen
Voor het vullen van gaten of het plamuren van randen bestaan er stevige egaliseermiddelen (THOMSIT RS 88). De consistentie van deze middelen kan worden aangepast door toevoeging van water en ze harden in korte tijd uit (ca. 30 – 60 min.).
Egaliseren
Vaak moeten vloeren met grote spleten, ongelijke ondergronden of vloeren met duidelijke hoogteverschillen worden geëgaliseerd. Voor gebruik op grote oppervlakken bestaat er daarom vloeiend, zelfverlopend egaliseermiddel voor dikke lagen, zoals THOMSIT DS 40.
Gladmaken
Het meest wordt egaliseermiddel echter gebruikt om ondergronden glad te maken in lagen van 1-3 mm. Het wordt daarvoor zelfverlopend gemaakt. Deze eigenschap zorgt er o.a. voor dat later geen lelijke oneffenheden in de toplaag ontstaan.
Indeling van de egaliseermiddelen naar bindmiddel
Cementgebonden egaliseermiddelen
Ze horen bij de standaard egaliseermiddelen en bieden het voordeel dat het aanmaakwater door het cement snel bindt, ook wanneer het in dikkere lagen is aangebracht. Er bestaan bovendien zogenaamde snelegaliseermiddelen die snelwerkend cement bevatten, zodat de ondervloer bijzonder snel (na ca. 1-3 uur) klaar is om de vloerbedekking aan te brengen. Afhankelijk van de receptuur kunnen de egaliseermiddelen in veel situaties worden gebruikt, bijv. vezeltoevoeging voor houten ondergronden of een hoger percentage kunststof voor zware belastingen (vorkheftruck, palletwagen).
Cementgebonden egaliseermiddelen in het assortiment van THOMSIT zijn bijv. THOMSIT DX, XXL POWER, FA 97, SL 85 en XXL XPRESS.
Gipsgebaseerde egaliseermiddelen
Egaliseermiddelen op basis van gips zijn vooral bedoeld voor het gebruik op gipsondergronden (dekvloeren van calciumsulfaat of anhydriet). Door hun bijzonder geringe krimp zijn ze geschikt op nagenoeg alle oude ondergronden en droge dekvloeren. Ook egaliseermiddelen op basis van gips zijn verkrijgbaar met vezeltoevoeging voor het gebruik op houten ondergronden. In dikke lagen (> 3 mm) drogen ze echter relatief langzaam (raadpleeg technische informatiebladen).
Egaliseermiddelen op basis van gips in het assortiment van THOMSIT zijn bijv. THOMSIT AS 1 en AS 2.
Egaliseermiddelen op basis van dispersie
Egaliseermiddelen op basis van dispersie zijn klaar voor gebruik kunststof-/vulstofmengsels die bij voorkeur op oude gebruiksvloeren als zogenaamde migratiebarrière (bijv. als "beschermende laag" tegen migratie van weekmakers uit oude pvc-vloerbedekkingen) worden gebruikt. Ze kunnen alleen in één bewerking worden aangebracht in zeer dunne lagen van max. 1 mm en worden doorgaans gebruikt voor het egaliseren van de structuren van de oude vloerbedekking. Lagen van dispersie-egaliseermiddelen zijn niet-absorberende ondergronden.
Een dispersie-egaliseermiddel in het assortiment van THOMSIT is bijv. THOMSIT FF 69 Flex Finish.
Reactiehars-egaliseermiddelen
Twee-componenten polyurethaanegaliseermiddelen zijn speciale producten die door hun elastische eigenschappen geschikt zijn voor gebruik op verende ondergronden, zoals isolerende onderlagen of sportvloeren. Bovendien kunnen metalen vloeren en bepaalde ondergronden van asfalt tevens worden bedekt met deze water- en spanningsvrije reactiehars. Lagen van reactieharsmiddelen zijn niet absorberend.
Een reactiehars-egaliseermiddel in het assortiment van THOMSIT is bijv. THOMSIT S 810.
BELANGRIJK!
Let op: Niet alle ondergronden zijn geschikt om te worden behandeld met dikke lagen egaliseermiddel. Bij gietasfalt bijv. mogen lagen niet dikker zijn dan 5 mm, omdat er anders kans bestaat op scheurvorming in de dekvloer. Vraag in deze gevallen of wanneer zeer dikke egaliseerlagen moeten worden aangebracht eerst technisch advies over de toepassing.
Instructies over het gebruik van egaliseermiddelen
Voor het gebruik van een bepaald middel gelden bepaalde voorwaarden. Bijzondere aandacht moet daarbij worden besteed aan het binnenklimaat. Ongeveer de helft van het aanmaakwater van een egaliseermiddel moet verdampen, de rest wordt chemisch gebonden door het bindmiddel, bijv. de cement.
Daarom moet er op de bouwplaats ook absoluut voor worden gezorgd dat enerzijds het overschot aan water uit de ruimte kan ontsnappen (ramen, deuren, luchtcirculatie). Anderzijds moet er sprake zijn van een goed luchtvochtigheidspercentage (ideaal: 50-60 % relatieve luchtvochtigheid) en een goede binnentemperatuur (ideaal: ca. 20 °C).
Duidelijke afwijkingen hiervan leiden onvermijdelijk tot een minder resultaat van het egaliseermiddel, zoals onvoldoende stevige zones of een concentratie van kunststoffen aan het oppervlak (kleurveranderingen, strepen).
Ook moeten materialen in een zo optimaal mogelijk klimaat worden bewaard. ’s Zomers moet erop worden gelet dat de legmaterialen, met name egaliseermiddelen, niet te warm worden in de felle zon of een afgesloten voertuig.
Te hoge temperaturen hebben een grote invloed op de verloopeigenschappen van de producten, waardoor een goede egalisatie niet meer mogelijk is. Hetzelfde effect ontstaat wanneer het egaliseermiddel sterk afkoelt. De optimale bewaartemperatuur is 15 tot 25 °C.
Wist je dat?
Een laag egaliseermiddel van 2 mm bevat per m² ongeveer 0,8 l water. Wanneer ongeveer de helft daarvan moet verdampen en de ruimte in totaal 20 m² groot is, moet er tenminste 8 l worden afgevoerd! Dat verklaart de noodzaak van een goede luchtcirculatie/ventilatie bij egalisatiewerkzaamheden.
Stofarme egaliseermiddelen
Onderzoek van de Duitse beroepsorganisatie van de bouwnijverheid, BG Bau, heeft uitgewezen dat bij het mengen van droge mortels, tegellijmen of egaliseermiddelen in binnenruimtes kortstondig relatief hoge stofconcentraties optreden. Eenmaal opgedwarreld, blijven de kleinste deeltjes urenlang in de lucht en belasten ze de luchtwegen.
De arbeids- en gezondheidsinspectie beantwoordt vragen met betrekking tot deze problematiek met het zogenaamde STOP-principe. Daarbij staat de ‘S’ voor substitutie, de ‘T’ voor technische maatregelen, de ‘O’ voor organisatorische voorzorgsmaatregelen en de ‘P’ voor persoonlijke bescherming. De volgorde is duidelijk vastgesteld door de instantie: Kan een belastend product worden vervangen door een minder belastend product? In de categorie van egaliseermiddelen is dat zonder twijfel het geval.
Arbeidsomstandigheden en duurzaamheid
THOMSIT legt de nadruk op goede arbeidsomstandigheden en duurzaamheid. Zo vermindert bijvoorbeeld het stofarme egaliseermiddel THOMSIT XXL POWER het percentage vrijkomend stof tot 90 procent! Dat geldt voor het gehele mengproces, van het leeggieten van de zak tot het mengen of pompen. Zo beschermt de verwerker zijn gezondheid en heeft hij meteen een doorslaggevend argument in handen voor de contractonderhandelingen.
Bij saneringswensen behoren stof en het vuil dat daardoor ontstaat immers tot de grootste zorgen van met name particuliere opdrachtgevers.
Meer informatie kunt u vinden onder ‘staubarm’ (stofarm) op de website van BG Bau www.bgbau-medien.de.
Mengen van het egaliseermiddel
Het minerale egaliseermiddel wordt in de mengverhouding, behorend bij de desbetreffende hoeveelheid egaliseermiddel met schoon, koud water en met een geschikt mengapparaat ca. 2-3 minuten gemengd. Duidelijke afwijkingen van de hoeveelheid aanmaakwater die door de fabrikant is aangegeven, leiden onvermijdelijk tot klachten (slecht verloop, duidelijk verlies van stevigheid, schade aan oppervlak enz.).
Bij laagdiktes van meer dan 10 mm kan bij egaliseermiddelen van THOMSIT, zoals bijv. THOMSIT XXL POWER of THOMSIT SL 85 tot 30% vuurgedroogd kwartszand met korrelgrootte 0-2 mm worden bijgemengd. Wilt u meer weten over kwartszand toepassingen, of bent u geïnterreseerd in de THOMSIT kwartszand prijs? Neem dan contact op met ons!
BELANGRIJK!
Voor het bijmengen van vuurgedroogd kwartszand is extra aanmaakwater nodig. Te veel water leidt altijd tot een verminderde stevigheid en tot langere droogtijden. Zelfverlopende egalisatiemiddelen reageren bij een aanzienlijke overdosering van water met afscheiding van zwaardere bestanddelen (bezinken) en lichtere fijne delen (uitspoelen). Daardoor wordt er een onvoldoende stevige oppervlakterandzone gevormd en wordt de stevigheid in de constructie verzwakt.
Machinale verwerking
Egaliseermiddelen kunnen ergonomisch en snel worden verwerkt met behulp van mortelpompen, zoals bijv. duo-mix 2000 van de firma M-Tec Mathis Technik GmbH (www.m-tec-gmbh.de). Op grond van de capaciteit van de afzonderlijke mortelpompen is het verstandig ze te gebruiken vanaf een oppervlak van ongeveer 500 m2 en een laagdikte van 3 mm. Bij kleinere oppervlakken (200-500 m²) is het gebruik van de pomp pas zinvol als er laagdiktes van ruim boven de 10-15 mm moeten worden aangebracht. Uitgebreide informatie over het pompen van egaliseermiddelen is verkrijgbaar bij de technisch adviseurs.
Aanbrengen van het egaliseermiddel
Het mengsel wordt in de benodigde hoeveelheid op de ondergrond gestort en met een gereedschap verdeeld. Dit kan bijv. een troffel of een egaliseerspaan zijn. Handiger zijn echter tandrakels, omdat de laagdiktes door de vertanding al vaststaat. Met behulp van dergelijke rakels in combinatie met telescoopstelen kan het egaliseermiddel ook staand en dus ergonomisch worden verdeeld. In principe is bij alle egaliseermiddelen een bepaalde laagdikte noodzakelijk om het zelfvloeiende effect te bereiken. Om een voldoende gladde vloer te krijgen, moeten daarom lagen van minstens 2, maar liever 3 mm worden aangebracht.
Met name in grote ruimtes moet zo min mogelijk tijd zitten tussen de verschillende mengrondes om lelijke, zichtbare overgangen tussen de verschillende delen te vermijden.
Egaliseertechniek
Rakeltechniek
Prikroller
Of er nu handmatig wordt geroerd of gepompt, een rakel of troffel wordt gebruikt, het is altijd raadzaam om vers geëgaliseerde oppervlakken na te bewerken met een prikroller. Zo ontstaan zeer gladde, vlakke oppervlakken. Daarnaast kunnen overgangen tussen de afzonderlijke mengrondes zeer goed worden geëgaliseerd, zodat er later geen afdrukken in de vloerbedekking te zien zijn.
Wanneer het noodzakelijk is om extra egaliseermiddel aan te brengen op een reeds geëgaliseerd oppervlak, moet eerst worden gewacht tot de eerste laag droog is.
De optimale verbinding van de lagen onderling wordt bereikt door het aanbrengen van een tussentijdse primerlaag met THOMSIT R 766 Multi-primer.